W 1922 r. The Journal of the Palestine Oriental Society opublikował przełomowy artykuł na temat palestyńskich wierzeń i rytuałów: The Haunted Springs and Wells of Palestine (Nawiedzane źródła i studnie Palestyny). Jej autorem był Tawfiq Canaan. Canaan pisał w nim obszernie o obrzędach życia codziennego, które były podobne, jeśli nie identyczne, dla muzułmanów, Żydów i chrześcijan. Wzgórza, świątynie, studnie i drzewa łączyły ludzi, stanowiąc krajobraz jednej, różnorodnej i bogatej kultury. Tradycyjne wierzenia były silniejsze niż różnice religijne. Syjonizm położył temu kres. Symboliczne związki z ziemią zostały zerwane. Długi proces wykorzeniania pozostawił jałową ziemię.

Próbowałam znaleźć ślady tych rodzimych więzi z ziemią w Palestynie. Nie retorykę przynależności etnicznej, ale związek z materią ziemi. Znalazłam niezwykłą kolekcję kamieni zebranych na palestyńskich wzgórzach w ciągu ostatnich 15 lat przez Mohameda Badwana.

Pomyślałam, że jego kolekcja świadczy o miłości i trosce o materię nieorganiczną, która została utracona. Kamienie w kolekcji Mohameda są wyjątkowe. Mohamed podniósł je z ziemi, ponieważ widział w nich czaszki, zarówno ludzkie, jak i zwierzęce, twarze, usta, ptaki, jaja dinozaurów, dziwne narośla itp. Jego kamienie są wynikiem uważnego i czujnego patrzenia w dół. To nie jest abstrakcyjne terytorium, które obserwował, symboliczna Ziemia Obiecana, oś konfliktu, ale po prostu kamienista ziemia, żyjąca powierzchnia Ziemi.

Starannie skomponowana kolekcja została umieszczona w jego sklepie przy Altereh St. w Ramallah. Półki obciążone są setkami znalezisk, lada dźwiga niektóre „owoce”, a wejście jest zabarykadowane „jajami dinozaurów”. Kamienie są ustawione we wzajemnych relacjach i Mohamed wyraźnie cierpi, jeśli jego kompozycje ktoś naruszy. Ze “skamielinami”, jak je nazywa Mohamed, sąsiadują plastikowe butelki z olejem, paczki papierosów, chipsy, płyn do zmywania naczyń, kurze jajka i plastikowe kubki. Wszystkie te obiekty tworzą jedyny w swoim rodzaju pejzaż. Jego sklep to okno na inne poczucie czasu i inny porządek rzeczy. A także na Palestynę wyobrażoną przez Mohameda.

W tych kamieniach zobaczyłam demony Canaana. Te wspólne dla muzułmanów, chrześcijan i Żydów, które Cannan tak szczegółowo opisał. Oprócz wizji Mohameda widziałam w nich intensywność nie-ludzkiego życia. I prawdziwą więź z ziemią.

 

Stones and Other Demons I
Giclée print on Hahnenühle German Etching, 70 cm x 85 cm

Stones and Other Demons II
Giclée print on Hahnenühle German Etching, 70 cm x 85 cm

Stones and Other Demons III
Giclée print on Hahnenühle German Etching, 70 cm x 85 cm

Stones and Other Demons IV
Giclée print on Hahnenühle German Etching, 70 cm x 85 cm

Stones and Other Demons V
Giclée print on Hahnenühle German Etching, 70 cm x 85 cm

Stones and Other Demons VI
Giclée print on Hahnenühle German Etching, 70 cm x 85 cm

Stones and Other Demons VII
Giclée print on Hahnenühle German Etching, 70 cm x 85 cm

Stones and Other Demons VIII
Giclée print on Hahnenühle German Etching, 70 cm x 85 cm

Stones and Other Demons IX
Giclée print on Hahnenühle German Etching, 70 cm x 85 cm

Stones and Other Demons X
Giclée print on Hahnenühle German Etching, 70 cm x 85 cm

Stones and Other Demons XI
Giclée print on Hahnenühle German Etching, 70 cm x 85 cm

Stones and Other Demons XII
Giclée print on Hahnenühle German Etching, 70 cm x 85 cm

Stones and Other Demons XIII
Giclée print on Hahnenühle German Etching, 70 cm x 85 cm

Stones and Other Demons XIV
Giclée print on Hahnenühle German Etching, 70 cm x 85 cm

Stones and Other Demons XV
Giclée print on Hahnenühle German Etching, 70 cm x 85 cm

Stones and Other Demons XVI
Giclée print on Hahnenühle German Etching, 70 cm x 85 cm

Stones and Other Demons XVII
Giclée print on Hahnenühle German Etching, 70 cm x 85 cm

Stones and Other Demons XVIII
Giclée print on Hahnenühle German Etching, 70 cm x 85 cm

Stones and Other Demons XIX
Giclée print on Hahnenühle German Etching, 70 cm x 85 cm

Stones and Other Demons XX
Giclée print on Hahnenühle German Etching, 70 cm x 85 cm