ARCHITEKTURA PO ZACHODZIE SŁOŃCA jest powrotem Joanny Rajkowskiej do tematów podejmowanych przez nią w Poznaniu w latach 2009–2011 podczas pracy nad niezrealizowanym projektem publicznym „Minaret”. Jest odbiciem poprzedzającego projekt „Minaret” pobytu Rajkowskiej w Jenin na Zachodnim Brzegu okupowanej przez Izrael Palestyny oraz rezydencji artystycznej w Bernie w Szwajcarii w roku 2009. Punktem wyjścia wystawy jest praca powstała na wspomnianej rezydencji – „Pocztówki ze Szwajcarii”. To cykl fotomontaży architektury Zachodniego Brzegu i architektury zachodnio-europejskiej, w których, jak mówiła artystka w 2009 roku: „Izraelskie punkty kontrolne i blokady wpisują się nieomal niezauważalnie w pejzaż zachodnioeuropejskiego miasta, natomiast palestyńskie namioty, zadaszenia i przedziwne konstrukcje mieszkalne pozostają obce, sprawiają wrażenie artystycznej instalacji”.

To, co było w 2009 roku eksperymentem artystycznym, w wyniku którego powstały „obrazy nie istniejących miejsc i sytuacji”, jest dziś coraz częstszym obrazem europejskich miast, których krajobraz zmienia się pod wpływem zabezpieczeń, blokad, kontroli oraz tymczasowej architektury uchodźczej i migranckiej – powstających w wyniku tzw. zagrożenia terrorystycznego, kryzysu uchodźczego, kryzysu bezpieczeństwa, które traktuje się zjawiska permanentne, stałe, właściwe dla permanentnej wojny z terroryzmem.

Wystawa tematyzuje zachodzące zmiany w przestrzeni urbanistycznej i architektonicznej miast europejskich (często niedostrzegalnych jak na „Pocztówkach ze Szwajcarii”) w zakresie swobód obywatelskich, wolności wypowiedzi i zgromadzeń, reglamentowanych m.in. w przyjmowanych przez poszczególne kraje europejskie ustawach antyterrorystycznych.
Raport Amnesty International z 2017 r. „Niepokojąco nieproporcjonalne. Coraz szerszy zakres bezpieczeństwa narodowego w Europie” („Dangerously disproportionate. The Ever-expanding National Security State in Europe”) wskazuje, że jest to ustawodawstwo właściwe dla stanu wojennego. Na przykładzie zmian ustawodawczych 14 państw członkowskich UE raport pokazuje jak szereg ustaw i zmian prawnych przyjętych w zawrotnym tempie, podważa fundamentalne wolności i demontuje z trudem wywalczone gwarancje praw człowieka. Pokazuje, że wiele krajów UE, poprzez przyjęcie prawa umożliwiającego masową inwigilację oraz dającego służbom bezpieczeństwa i wywiadowczym szersze uprawnienia, wstąpiło w szeregi „państw inwigilujących”. Migranci, uchodźcy, obrońcy praw człowieka, aktywiści i mniejszości znalazły się w sposób szczególny na celowniku nowych ustaw, poprzez profilowanie, często opierające się o stereotypy, prowadzące do nadużycia przepisów nieprecyzyjnie definiujących terroryzm. „Masowo przyjmowane nowe regulacje prawne prowadzą Europę w stronę głębokiego i niebezpiecznego stanu permanentnego zabezpieczania” – stwierdza raport.
Wystawa jest też spojrzeniem artystki na świat po katastrofie, w której organiczne-nieludzkie przejmuje to, co ludzkie, w tym architekturę miast.

 

Lista prac:

Sille, 2018, model, siatka druciana, drut
Miastobagno, 2012, fotografia czarno-biała, 40 x 15,6 cm
Wieża, 2018, model, drewno, mdf, hdf, papier, farba emulsyjna, olejna, 40 x 40 x 77 cm
Marsz tyłem, 2010, wideo (5,46’), kamera: Rafał Żurek, montaż: Joanna Rajkowska
Marsz Tyłem został zainicjowany i zrealizowany przez Hannę Gill-Piątek
30 czerwca 2010 r. w Poznaniu. Był odpowiedzią na islamofobiczną reakcję
i urzędniczą blokadę realizacji projektu publicznego
Minaret Joanny Rajkowskiej w Poznaniu.
W górę!, 2006, wideo, (14’); mówią: Magda Raczyńska, Wojciech Pustoła;
kamera: Rafał Żurek; montaż: Joanna Rajkowska, Grzegorz Habryn,
dźwięk: Sławek Kalwinek; tłumaczenie na j. angielski: Marcin Wawrzyńczak
Wchodzenie, 2010, wideo (8,21’); kamera: Rafał Żurek; montaż: Joanna Rajkowska
Pocztówki ze Szwajcarii, 2009 (wybór z cyklu) – czarno-białe fotomontaże:
Piłkarzyki – 17 x 11.38 cm;
Wykładzina – 30 x 20.14 cm;
Plac zabaw ze smokiem – 56,8 x 38 cm;
Moje łóżko – 17 x 12.31 cm;
Pasaż – 12 x 7.96 cm; Aare – 28 x 18.75 cm;
Kunstmuseum – 40 x 26.85 cm;
Sternengässchen – 25 x 17.12 cm;
Schowki – 30 x 17.32 cm;
Szwajcarski parlament – 50 x 31.03 cm;
Latawiec – 20 x 13.39 cm;
Kunsthalle – 10 x 6.7 cm;
Budowa bulwaru – 85cm x 56,8 cm;
Swiss Life – 20 x 12.55 cm
Trafostacja, 2016, fotografia kolorowa, 71,32 x 17,84 cm
Drut żyletkowy, 2018, drut żyletkowy, światło LED, 25 m – instalacja na zewnątrz galerii :SKALA

Sille, 2018, model, siatka druciana, drut

Sille, 2018, model, siatka druciana, drut

Miastobagno, 2012, fotografia czarno-biała, 40 x 15,6 cm

Pocztówki ze Szwajcarii, 2009 (wybór z cyklu) – czarno-białe fotomontaże

Pocztówki ze Szwajcarii, 2009 (wybór z cyklu) – czarno-białe fotomontaże

Trafostacja, 2016, fotografia kolorowa, 71,32 x 17,84 cm

Marsz tyłem, 2010, wideo (5,46’)
W górę!, 2006, wideo, (14’)
Wchodzenie, 2010, wideo (8,21’)

Wieża, 2018, model, drewno, mdf, hdf, papier, farba emulsyjna, olejna, 40 x 40 x 77 cm

Drut żyletkowy, 2018, drut żyletkowy, światło LED, 25 m – instalacja na zewnątrz galerii :SKALA
Drut żyletkowy, 2018, drut żyletkowy, światło LED, 25 m – instalacja na zewnątrz galerii :SKALA