Wszystkowidzące Oko
2013,
projekt publiczny, projekcja na budynek
Brasilia, Brazylia
Wszystkowidzące oko to praca Joanny Rajkowskiej stworzona specjalnie dla Muzeum Narodowego w Brasilii. Była efemeryczną interwencją w objętą ochroną UNESCO architekturę budynku powstałego w ramach generalnego planu budowy brazylijskiej stolicy. Przez dwa wieczory na hemisferycznej fasadzie muzeum wyświetlana była przygotowana przez artystkę projekcja.
Tytuł pracy odwołuje się do teorii władzy widzenia, mechanizmów obserwacji i kontroli. Można odczytywać go jako nawiązanie do historii miejsca – idealnego miasta o przejrzystej tkance urbanistycznej, wybudowanego na potrzeby państwowego aparatu. Gigantyczne zdjęcie oka wyświetlane na kopule muzealnego budynku przypomina o istnieniu niewidzialnych systemów nadzoru. Jednocześnie kwestionuje rolę instytucji muzeum, w którego misję wpisane jest zachowywanie wizualnych śladów historii, a przez to współtworzenie jej wizji. Interwencja wiąże się z osobistym doświadczeniem artystki, której córka urodziła się z rakiem oczu. Użyta w projekcji sekwencja zdjęć gałki ocznej pokazuje rozpad rozwijającego się w niej nowotworu. Rajkowska w reprezentatywnej skali demonstruje to, co niewidoczne, chore, odrzucone, ale również proces walki z chorobą. Jej praca jest refleksją nad poznawaniem świata w warunkach ograniczonego widzenia, a także biologiczną i polityczną funkcją wzroku. Zrealizowana w mieście będącym architektonicznym wcieleniem modernistycznej utopii, stawia pytanie o rację istnienia błędu.